****Treinennieuws.nl weekend editie****

Na ons artikel over Oostenrijkse treinreizen, nu een artikel van een enthousiaste Zwitserland treinreiziger. Als je wilt rondreizen in Zwitserland, kun je rustig je auto thuislaten. De ICE brengt je vanuit Nederland in hartje Basel. Dankzij een prachtig uitgebreid sporennetwerk kun je bijna overal in Zwitserland komen. Ga zitten, leun achterover en kijk om je heen.

“Treinreizen is het nieuwe liften”, stelt Arnold, de 73-jarige Fransman die naast me zit in de Glacier Express. “Je spreekt met locals en andere reizigers in plaats van jezelf op te sluiten in je eigen bubble, je auto. Bovendien heb je de tijd om naar buiten te kijken en het geweldige landschap in je op te nemen.” Arnold en zijn vrouw Barbara hebben hun auto net over de grens gezet en reizen heel Zwitserland door met de trein. Vandaag stond de Glacier Express op het programma, een reis van 8 uur over 291 kilometer, van St. Moritz naar Zermatt. Morgen nemen ze de Gornergratbahn, maar ook andere beroemde Zwitserse treinen staan op het programma.

Ingenieuze tunnels en constructies

Ik snap de Fransman wel: het is inderdaad heel comfortabel om vervoerd te worden, naar buiten te kijken en een praatje te maken met mijn reisgenoten terwijl ik geniet van een uitgebreide lunch. Dankzij ingenieuze tunnels en brugconstructies rijdt de trein dwars door het berglandschap. Dat is de reden waarom het Amerikaanse stel aan de andere kant van het gangpad deze reis boekten: “We old people like to stare at things”, zegt de man lachend. Omdat hij is geïnteresseerd in treinen, constructies, tunnels en bruggen, stond de Glacier Express op zijn bucket list en zijn hij en zijn vrouw helemaal vanuit Kentucky naar Zwitserland gevlogen om het nu eindelijk zelf mee te maken en met eigen ogen te zien.

Panoramatrein

Toegegeven: in de Glacier Express zitten voornamelijk toeristen. Met ramen tot in het plafond kunnen ze urenlang naar de bergwereld staren die aan hen voorbij trekt. Het zijn over het algemeen senioren, die vroeger misschien nog wel een flinke wandeling maakten, maar dat nu niet meer kunnen. Maar ook in andere Zwitserse treinen, waarin locals van A naar B reizen, is het uitzicht magnifiek en het comfort erg goed. Het zijn schone treinen, ze rijden op tijd en je zit niet knie aan knie met je buurman. Voordeel van de Glacier Express is de fantastische, lange route door Wallis, Uri en Graubünden en dat hij maar weinig stopt.

De oorsprong

Op de Oberalppas rijd je van het kanton Uri het kanton Graubünden in (of vice versa). Hier bereikt de Glacier Express haar hoogste punt, op 2033 meter. Iets hoger, op 2345 meter en ten zuiden van de spoorlijn, ligt een natuurreservaat met het Tomameer, Lai da Tuma in het Retoromaans, de plek waar de Rijn begint. Vanuit het meer stroomt er een smal bergbeekje naar beneden, waar het samenkomt met andere beken en rivieren en de Rijn steeds meer massa krijgt. Anders dan vermeld op de plaquette (een schrijffout), stroomt het water niet in 1320 kilometer, maar in dik 1230 kilometer door Zwitserland, Duitsland en Frankrijk naar Nederland.

Naar school

Het oudste Benedictijner klooster van Zwitserland staat in Disentis, pal langs het spoor. Het is gebouwd in de zeventiende eeuw, maar de eerste steen zou al uit de zevende eeuw dateren. In 1799 werden het klooster en de kloosterkerk geplunderd en in brand gestoken, maar eind 19de eeuw weer gerestaureerd. Tegenwoordig huist er een middelbare school met internaat in het gebouw. Dat is nog eens een sfeervolle leeromgeving!

Overnachting op de Schatzalp

Een aanrader is een overnachting in Hotel Schatzalp, boven Davos. Stevige benen wandelen ernaartoe, maar je kunt ook in vier minuten met het kabeltreintje naar boven rijden. Het hotel deed eind 19de en begin 20ste eeuw dienst als sanatorium voor rijke tuberculosepatiënten. Hier werden ze verpleegd, ademden ze schone, droge lucht en kregen ze dankzij de vele zonuren voldoende vitamine D. En ze vonden er rust. Heel veel rust. Inmiddels is het sanatorium omgebouwd tot een hotel waarin de sfeer en stijl uit die tijd nog steeds zichtbaar zijn. Is dat muf en oubollig? Zeker niet! Het is een comfortabel hotel, in Jugendstil, dat de grandeur van vroeger tijden ademt. Geen tijd voor een overnachting? Ga er dan op z’n minst lunchen of dineren: met zijn eigen kruidentuin en fantastische keuken mag het hotel wat mij betreft bovenaan ieders lijstje staan. Davos ligt op 25 minuten treinreizen van Filisur. Kijk hier voor meer informatie.

Het perfecte plaatje

Vlak na Filisur rijd je over het Landwasserviadukt, onderdeel van het Albulatraject dat UNESCO-werelderfgoed is. Het is misschien wel het meest gefotografeerde punt van de Glacier Express. De bouw startte in 1901; in oktober 1902 reed de eerste trein erover. Het natuurstenen viaduct overbrugt het wilde Landwassertal en is 142 meter lang, 65 meter hoog en maakt een bocht van 45 graden over een boogstraal van 100 meter.

Bij de Tijd

Op station Filisur staan drie oude bellen (Signalglocke) die aankomende treinen aankondigen. ‘Hielko2’ zette in 2012 een video online waarop je de bellen kunt horen. Hij schrijft: “De linker bel kondigt de trein vanuit Davos aan, de rechterbel klinkt als de trein van St. Moritz naar Chur komt, en als de middelste gaat, dan weet je dat de trein van Chur naar St. Moritz eraan komt.” Benieuwd hoe ze klinken? 

Zwitserlands hoogste

Het picture perfect natuurgebied Jungfrau-Aletsch is 540 km, groot en sinds 2001 UNESCO- werelderfgoed. Het gebied strekt zich uit vanaf de Eiger (3970 meter), Mönch (4107 meter) en Jungfrau (4158 meter) in het noorden, over de Aletschgletsjer in het centrum, naar de Lauteraarhorn (4042 meter), Finsteraarhorn (4274 meter) en de Oberaarhorn (3631 meter) in het oosten en het Lötschental en de Bietschhorn (3934 meter) in het westen. In het natuurgebied leven verschillende bijzondere dieren, zoals de steenbok, de smaragdhagedis en de lammergier.

Tandrad

Als je westwaarts rijdt, gaat de trein tien minuten na Visp over op een tandrad, omdat de hellingshoek te steil is voor het normale spoor. Tussen Visp en Stalden-Saas is het traject het steilst: 12,5%. Dit percentage betekent dat de trein per 100 meter 12,5 meter stijgt. Tot Zermatt blijft de trein omhoog rijden: met een stijgingspercentage van 11,8% net voor St. Niklaus, 10,4% tussen St. Niklaus en Herbriggen, 12% naar Randa en ten slotte op het laatste stukje, tussen Täsch en Zermatt, met 12,4%.

Donker kwartier

De Furkatunnel is met 15,4 kilometer de langste tunnel op het traject van de Glacier Express. In 15 minuten rijd je in het pikkedonker door de bergen. In de tunnel ligt een enkelspoor met twee uitwijkplaatsen waar elkaar tegemoetkomende treinen elkaar kunnen passeren.

Kurkentrekker

Tussen Fiesch en Mörel maakt de trein een rondje in een tunnel. Vanaf Lax (1045 meter) moet de trein afdalen naar Grengiols. Hiervoor is een tandradspoor nodig, en een 595 meter lange 270° keertunnel, waarin de trein 154 meter daalt en de Rijn oversteekt. Een keertunnel is een tunnel in een berg, waarin de spoorlijn tot 360° rondgaat om de helling te overbruggen. Dankzij dit kurkentrekkerprincipe kan de trein op een relatief kort stuk het verschil in hoogte overwinnen. Na Grengiols daalt de trein verder af naar Betten (842 meter) en verder door naar Mörel (746 meter).

Voorlangs

In Brig rijdt de Glacier Express voor het station langs, tussen twee wegdelen in. Van de elf sporen die Brig aandoen, liggen er zeven normaalsporen (1435 millimeter breed) in het station en vier metersporen buiten het station. Een meterspoor is een vorm van smalspoor en hee een spoorwijdte van 1000 millimeter. Heel gek is deze spoorvorm niet; naast het normaalspoor is dit de meest toegepaste spoorwijdte bij lokaalspoorwegen in Europa.

Laatste rustplaats

Het bergsportdorp-bij-uitstek Zermatt is absoluut een bezoek waard. Als je van het station over de Bahnhofstrasse in zuidwestelijke richting loopt tot aan de Vispa en langs het water blij. lopen, doemt ze ineens voor je op: de Matterhorn. Soms verstopt ze haar onmiskenbare vorm achter een pluk wolken. Heb geduld, als de wolken even wegtrekken, heb je een magnifiek zicht op deze vrijstaande berg. Een magische ervaring. Loop daarna het dorp weer in en breng een bezoek aan het Bergsteigerfriedhof, waar beroemde en minder bekende alpinisten zijn begraven. Op een klein stukje grond vertellen de grafzerken van ongeveer 50 mannen en vrouwen uit alle windstreken, waar ze zijn omgekomen; op de Matterhorn, Täschhorn, Weisshorn, Liskamm, Obergabelhorn en het Monte Rosamassief. De meeste graven dateren uit de 19de eeuw, een aantal uit de vroeg-20ste eeuw. Een bijzonder stukje bergsportgeschiedenis.

Vier geweldige treinreizen

Dat je met de trein geweldig kunt rondreizen, moge inmiddels duidelijk zijn. Je hebt vele keuzes, zoals de Gotthard Panorama Express. De Bernina Express, GoldenPass line of de hele Grand Train Tour of Switserland.

Maar vergeet ook niet eens een wandeling te maken door de zuiver lucht van dit bergenland. Bijvoorbeeld stap eens uit de trein en loop naar het volgende station. Laat je voorlichten door het Zwitserland Toerismebureau of je eigenreisbureau. Bij de treinreiswinkel weten ze je zeker verder te helpen.

Wil je zelf een voorproefje hebben over treinen in Zwitserland? De DVD van Rail Away neem je graag even mee. Deze zijn online te bestellen bij de EO of bij Bol.com

Foto’s in het Magazine Hoogtelijnen zijn en dus ook op deze site, als je het niet kan lezen op de foto, van: Rik Burger, John Fowler, Femke Welvaart, Swiss Travel System, Champer, Kecko, swiss-image.ch/Franziska Pfenniger, Tinelot Wittermans, Switzerland Tourism. Dit artikel is overgenomen uit Hoogtelijn Zwitserland Special, NKBV en Zwitserland Toerisme of MySwitzerland.com). Hoogtelijn is magazine met mooie reportages over wandel- en klimgebieden, verslagen van spraakmakende beklimmingen, tests, materiaalbesprekingen en informatie over techniek en veiligheid. Het magazine wordt grotendeels geschreven door vrijwilligers.

Nu even belangrijke reisgegevens: Je kan natuurlijk, als treinliefhebber, met de ICE naar Basel, maar SWISS vliegt 4x per dag van Amsterdam naar Zürich. Informatie en reserveringen: www.swiss.com In Zwitserland doe je natuurlijk alles per trein, bus of boot met de Swiss Travel Pass. Alle informatie over de OV-voordeelpassen van het Swiss Travel System, vind je op www.SwissTravelSystem.com. Wil je voordat je naar Zwitserland alles over dit fascinerende treinenland weten, neem een kijkje voor algemene informatie over toeristisch Zwitserland op www.MySwitzerland.com. Bellen mag natuurlijk ook 00800 100 200 30. Dit telefoon nummer is gratis, ook voor al je boekingen.

De kaart van Zwitserland waar de Swisspass geldig is of met waar men korting krijgt.