Reis door het hart van Zweden en stap in de trein in Uppsala, net ten noorden van Stockholm. De zogenoemde Dalabanan, de spoorbaan naar de regio Dalarna, brengt je naar de uitgestrekte groene, heuvelige en waterrijke gebieden in Midden-Zweden.
Uppsala is met ruim 150.000 inwoners de vierde stad van Zweden. Het centraal station verwerkt dagelijks circa 40.000 reizigers en is daarmee een van de drukste van het land. Arlanda, het grootste vliegveld van Zweden, ligt slechts 20 minuten (34 kilometer) zuidelijker, halverwege het spoor naar Stockholm.
Van 1866 tot 2010 wurmden treinpassagiers zich door een relatief klein station, maar twee jaar geleden opende de nieuwbouw van het Uppsala Resecentrum (Reiscentrum). Het aanpalende oude stationsgebouw herbergt nu drie restaurants en een live-muziekcafé.
Uppsala is vanwege de historische plekken, de smalle rivier met watervallen, de terrassen, zijn kasteel en de hoogste kerk van Scandinavië een erg leuke stedentrip op zichzelf.
Asean-locomotieven
Vanuit Uppsala is het romantisch reizen door uitgestrekte groene gebieden naar Mora, in het hart van Zweden aan het pittoreske Siljan-meer. Vaak met een overstap, maar twee keer per dag zoeft een rups aan voortgetrokken rijtuigen de hele 265 kilometer over de Dalabanan (banan = de baan). Tot de komst van nieuwe treinen gaan op kop nog altijd Asean Rc6-locomotieven.
Van de 78 ton zware elektrische trekkers zijn er tussen 1982 en 1988 circa honderd gebouwd, 60 aangepaste Rc5’s inbegrepen. De topsnelheid is 160 kilometer per uur, maar op veel deeltrajecten zorgt het bochtige spoor voor gemoedelijke snelheden van 70 kilometer per uur.
Peace, Love & Unesco-werelderfgoed
De eerste stop op de route is Sala, waar je de zilvermijn uit 1500 nog altijd kunt bezoeken. Borlänge is 160 kilometer na vertrek uit Uppsala de eerste stad. Ze is gastvrouw van Peace & Love, het grootste zomermuziekfestival van Zweden.
Een leuke zijstap van circa 20 kilometer is een tocht naar Falun. Dit deel van de zogenoemde Bergslagsbanan naar oostkuststad Gävle verbindt sinds 1875 de buursteden met elkaar. Het spoor slingert zich langs het meer Runn, bekend als winterschaatsbestemming.
Falun is ook de hoofdstad van provincie en streek Dalarna, waaraan de Dalabanan zijn naam dankt. Falun is Unesco-werelderfgoed, een stadje gebouwd rond zijn kopermijnen. Restproductie van de koperwinning is grondstof voor de verf die veel Zweedse houten huisjes de kenmerkende roodbruine kleur geven.
Dalahäst
Terug in Borlänge vervolgt de reis naar Mora, in het hart van Zweden. Bij het stadje Leksand bereikt de trein het uitgestrekte Siljan-meer. Op de zuidoever ten westen van Leksand heeft de kerstman zijn eigen land: Tomteland (www.tomteland.se). Het Siljan-meer is vooral bekend om het belangrijkste Zweedse souvenir: de karakteristieke rode houten paardjes (= häst). Iedere Siljan-gemeente heeft zijn eigen Dalahäst en op de noordoever kun je twee belangrijke productiebedrijven bezoeken.
Classic Car Week
Die liggen tussen het stadje Rättvik en centrumgemeente Mora. In Rättvik kun je over het water lopen, dankzij de 628 meter lange pier Långbryggan uit 1895. Aan het eind stap je eventueel op de voormalige stoomboot, nu motorschip, Gustaf Wasa voor een tocht over het meer. Autoliefhebbers kennen Rättvik vooral van de Classic Car Week. Die is ieder jaar in week 31, een absolute aanrader om je reis op af te stemmen.
Berenpark
Ruim drie uur na het vertrek vanuit Uppsala eindigt de reis in Mora, aansluitpunt op de Inlandsbanan verder Zweden in. Of voor een uitstap met bus naar een van ’s werelds meest toonaangevende berenparken. Orsa Grönklitt Björnpark (www.orsabjornpark.se) ligt slechts 30 kilometer noordelijker. In het berenpark zijn diverse beersoorten te zien. Eind juni verwelkomt het park twee Kodiak-beren; de grootste landroofdieren ter wereld.
Mora en Zorn
Het stadje Mora is te leuk om over te slaan. Kunstenaar Anders Zorn (1860 – 1920), bekend van zijn landschaps- en romantische naaktportretten, vond er zijn thuis. Een zeer fraaie collectie vind je naast zijn vroegere woning. Dit Zornmuseet is een van de best bezochte musea buiten de Zweedse hoofdstad Stockholm.
Vasaloppet
Pas echt druk in Mora is het op de eerste zondag in maart, wanneer een sportieve feestweek uitmond in de Vasaloppet. 15.800 deelnemers, het maximum, worstelen zich over 90 kilometer cross-country op de ski’s van Sälen naar Mora.
Deze Zweedse tocht der tochten lijkt nog het meest op de Nederlandse Elfstedentocht, sfeer inbegrepen, maar heeft een historische oorsprong. In 1520 haalden twee skiërs in opdracht van rijke boeren uit Dalarna de latere koning Gustav Vasa terug naar Mora. Vasa leidde vervolgens de opstand tegen de Denen, die Zweden tot aan Stockholm lang bezet hielden. Een door Anders Zorn gemaakt beeld van Gustav Vasa waakt over de permanente finishlijn, vlakbij het treinstation van Mora.