Treinennieuws.nl weekend editie – deel 1

Metrolijn B van de RET, de omgebouwde Hoekse Lijn van NS, gaat 30 september open, heeft de Rotterdamse wethouder Arjen van Gilst zojuist bekend gemaakt. Nu is er tijdens de twee jaar vertraging die de ombouw inmiddels heeft opgelopen, wel vaker aangekondigd wanneer het traject in gebruik zou worden genomen, maar deze keer lijkt het toch menens. Zij het nog steeds met een slag om de arm dat er geen nieuwe verstoringen in het lopende testbedrijf mogen optreden en dat diverse vergunningen op tijd binnen zijn. Het relaas van een ambitieus project, dat achtervolgd werd door pech en kostenstijgingen.

Achterhaalde planningen en indrukwekkende kostenoverschrijdingen zijn bij grote projecten in ons land geen zeldzaamheid. Derhalve aftredende verantwoordelijke ‘bestuurders’ evenmin. Ook drie grote railprojecten van de laatste jaren: de Noord-Zuidlijn in Amsterdam, de Uithoflijn in Utrecht en de Hoekse Lijn van de Rotterdamse Metro kregen hier ruimschoots mee te maken. Vertraagde leveringen, technische of aansturingsproblemen, posten onvoorzien die uit de hand liepen, onderdelen die niet gepland waren, bedragen te laag gehouden om ‘de politiek’ mee te krijgen voor een beslissing? Talrijke oorzaken werden door betrokkenen en critici genoemd…

Ombouw naar metro

Het eens beroemde station ‘Hoek van Holland Haven’ waar de Harwichboten van de Stoomvaart Maatschappij Zeeland aanlegden, heeft zijn glans verloren. De aansluitende internationale D-treinen met illustere namen als Rheingold, Austria Expres, Nord-West Expres, of Hoek-Warzawa Expres zijn reeds lang verleden tijd. De opening van de Kanaaltunnel en de populariteit van het vliegtuig zorgden in belangrijke mate voor de teloorgang. Toen begin 2007 ook de catamarandienst van – inmiddels – de Stenalijn naar Groot Brittannië stopte, betekende dat tevens het einde van de laatste verbinding met enige allure, de Bootrein Amsterdam – Hoek van Holland. Alleen een soort voorstadslijn van NS met een simpele Sprinter naar Rotterdam bleef over.
De ‘Metropoolregio Rotterdam Den Haag’ (het samenwerkingsverband van 23 gemeenten op gebied van verkeer, openbaar vervoer en economisch vestigingsklimaat) besloot al in 2014 van de Hoekse Lijn te zijner tijd een metrotraject te maken en dit vervolgens te verlengen tot aan het Zeeplein in Hoek van Holland, vlakbij de kust. Gekoppeld aan ‘metrolijn B’ die in de Rotterdamse wijk Nesselande begint, ontstaat dan via Rotterdam Centrum, Schiedam, Vlaardingen en Maasluis , een doorgaande route naar de kust. Eerst naar ‘Hoek van Holland Haven’ en in 2021 – als de lijn is doorgetrokken – naar een nieuwe metrohalte ‘Hoek van Holland Strand’, op loopafstand van de strandgenoegens. Naar verwachting neemt het reizigersverkeer hier in de toekomst met ongeveer 40% toe.
De rechtstreekse trein van Rotterdam Centraal naar ‘de Hoek’ vv. vervalt uiteraard in de nieuwe situatie, zodat NS-reizigers in Schiedam moeten overstappen op de metro. Het goederenvervoer, gereden met dieseltractie, naar de haven van Vulcaansoord in Vlaardingen blijft wel gehandhaafd. In Schiedam gaan de treinen over van het gewone spoorwegnet op het metrotraject. Op een uitwijkspoor wachten ze op toestemming van de RET-verkeersleiding om door te rijden naar hun bestemming. Daarvoor gebruiken ze een strengelspoor bij station Nieuwland en Vlaardingen Oost.
De kosten van het totale ombouwproject werden aanvankelijk geschat op een bedrag van tegen de € 400 miljoen. En in september 2017 zou de metro al rijden, aldus de planning!

Rotterdam opdrachtgever

Al op 3 december 2014 werd de gemeente Rotterdam – als subsidieaanvrager – opdrachtgever van het project Hoekse Lijn. De exploitatie van het traject door de Nederlandse Spoorwegen liep eind maart 2017 af. Daarvoor werd eerst op 26 maart een afscheidsdag georganiseerd. ’s Morgens vertrok uit Amsterdam het museumtreinstel 766 van de Stichting Hondekop, symbolisch als laatste ‘Boottrein Amsterdam-Hoek van Holland’ naar de Hoek. Onder grote belangstelling van het publiek werden – evenals met een stel Materieel ’46 (273) en een treinstel Materieel ’64 ( 876) beide uit het Spoorwegmuseum – de hele dag pendelritten uitgevoerd tussen Rotterdam en Hoek van Holland. In de loop van de middag ging de ‘Boottrein’ weer terug naar Amsterdam.
Om 00.56 uur in de nacht van 31 maart op 1 april vertrok de laatste Sprinter van de Nederlandse Spoorwegen uit Hoek van Holland naar Rotterdam. Uitgewuifd door NS, ProRail en vele reizigers. ProRail koppelde de volgende dag de Hoekse Lijn los van het reguliere spoorwegnet en haalde de spanning van de bovenleiding. Daarna kon de ombouw beginnen. Bussen verzorgden tijdens de verbouwing het vervangend vervoer.

Ingrijpend karwei

De ombouw was een ingrijpend karwei. Omdat het traject onderdeel ging uitmaken van het Rotterdamse metronet, betekende dit een verlaging van de bovenleidingspanning van 1500 volt gelijkstroom van NS naar 750 volt van het RET-net. Bombardier Transportation Netherlands BV ontwierp een nieuw beveiligingssysteem (en leverde de noodzakelijke software). Dit zorgt er niet alleen voor dat bomen van de bewaakte overwegen tijdig sluiten, maar ook dat – bijvoorbeeld – de metrotreinstellen automatisch worden afgeremd als hun snelheid te hoog is of als ze te dicht bij hun voorganger komen. Het gespecialiseerde bedrijf Van Gelder Rail zorgde voor de uitvoering van de treinbeveiliging, paste een groot aantal overwegen daarop aan en verbond zo’n vijftig wissels met het metrospoor. Langs het gehele traject werden nieuwe kabels en leidingen gelegd. Voorts diende het spoor vernieuwd, waarbij tevens enkele bruggen in Vlaardingen en Maassluis onder handen werden genomen.. Ook de stations – nu dus haltes – kregen een heel ander uiterlijk, meer aangepast aan het moderne metroverkeer. Inmiddels werd in de fabrieken van Bombardier nieuw materieel gebouwd voor de Hoekse Lijn.
Alles bij elkaar een ambitieus project, waaraan enthousiast werd begonnen. Hoewel de planning hier en daar toch wat optimistisch was, waarschijnlijk. Dat zou al gauw blijken na de start in april 2017, zoals te lezen valt in deel 2 van dit artikel dat morgen verschijnt op deze site.   Foto’s: Hans van Lith