Fyra-fiasco: aanbesteding HSL foute keuze

Advertentie

ontsporing FyraReconstructie Fyra-fiasco: aanbesteding hsl foute keuze

Over treinen schrijven en praten is erg leuk, maar het woord Fyra willen we eigenlijk niet meer gebruiken. We zijn blij (en de NS vermoedelijk ook) dat deze lelijke trein retour afzender is. Maar nu komen de echte feiten boven tafel, aldus de schrijvers van het boek “De ontsporing”.
Het kabinet-Kok II had nooit de beslissing moeten nemen om de exploitatie van de hogesnelheidslijn openbaar aan te besteden. Dan had het fiasco met de Fyra-treinen nooit plaatsgevonden. Dat concluderen onderzoeksjournalist Marcel van Silfhout en FNV-bestuurder Andries van den Berg in hun boek ‘De Ontsporing, het fiasco Fyra’.
Volgens de schrijvers vormde de combinatie van botsende ego’s, heftige onderhandelingen en oprechte angst van NS en ambtenaren het nieuwe en onbekende aanbestedingsspel te verliezen, een perfect klimaat voor verkeerde beslissingen.
Ze stellen dat de aanbestedingsperiode en de aanloop hebben geleid tot de mislukking van het ambitieuze spoorproject. De ruziënde partijen staakten hun gevecht volgens de auteurs niet toen het bod was beklonken. “Integendeel, spoorbedrijf en ministerie hebben een heel decennium doorgerommeld met de HSL-Zuid”, zo luidt hun harde conclusie.
HSL Zuid
NS en het toenmalige ministerie van Verkeer en Waterstaat onderhandelden van 1999 tot en met 2002 over het jaarlijkse concessiebedrag en het bijhorende spoorplan voor de HSL Zuid, wat de nieuwe verbinding tussen Amsterdam, Rotterdam, Breda, Antwerpen en Brussel moest worden.
Voor de NS was en is de HSL Zuid volgens de auteurs een ongekend belangrijke schakel op het hoofdrailnet. Mocht een buitenlandse concurrent aan de haal gaan met de gloednieuwe lijn, dan kon dat weleens het einde van de NS betekenen. Het spoorbedrijf moest de lijn dus koste wat het kost de lijn binnenhalen.
Bod
De NS deed vervolgens zo’n hoog bod op de exploitatie van de spoorlijn dat er geen geld overbleef om een kwalitatief goede hogesnelheidstrein te kopen. De spoorvervoerder had maar tot zo’n 20 miljoen euro per treinstel beschikbaar. Dat terwijl bijvoorbeeld de hogesnelheidstreinen ICE of TGV, die destijds al succesvol op het Europese spoor reden, tussen de 30 tot 40 miljoen euro per treinstel kosten. Daardoor kwam NS bij de Italiaanse treinenbouwer AnsaldoBreda terecht.
De aanleg van de HSL-Zuid kostte uiteindelijk geen 3,4 maar zo’n 7,3 miljard euro. Daarna volgde de aanbesteding van het treinvervoer op de hogesnelheidslijn die volgens de auteurs leidde tot een “verbeten strijd tussen de staat en de NS”.
Fyra-treinen
De Fyra-treinen hadden vanaf 2007 moeten gaan rijden, maar vanwege diverse problemen gingen de eerste hogesnelheidstreinen pas in december 2012 rijden. Tijdens winterse omstandigheden viel er in januari 2013 een bodemplaat onder een treinstel uit. De NS zette de Fyra daarop aan de kant.

Uit onderzoeken van NS en NMBS bleken de treinen diverse gebreken te hebben: losse platen aan de onderkant, losgeraakte metalen plinten aan de bovenkant, roestvorming op een nog nieuwe trein, het risico op lekken van sneeuw in de elektronische componenten. NS maakte op 3 juni 2013, in navolging van de NMBS, bekend definitief te stoppen met de Fyra-treinen.
Debacle
Gevolg van het mislukte Fyra-project is dat er op de Thalys en de minder snel rijdende Intercity Direct na, er voorlopig geen luxe en moderne NS-hogesnelheidstreinen rijden tussen Amsterdam en Brussel. Er is minder vervoer op de hsl dan beloofd. Treinreizigers, NS-medewerkers en de belastingbetaler zijn de grootste slachtoffer van het debacle.
Deze week zouden ook de openbare verhoren in verband met de parlementaire enquête plaatsvinden. Deze heeft echter vertraging opgelopen. Er vinden nu eerst voorgesprekken plaats achter gesloten deuren. De parlementaire enquête naar het mislukken van het Fyra-project start in het voorjaar van 2015. Bron van dit artikel: OVPro.nl
Meer lezen over dit debacle? Dan dit boek hier bestellen.