De doorgaande internationale ‘Drielandentrein’ Liège Guillemins-Maastricht-Heerlen-Aachen Hauptbahnhof – die met ingang van de nieuwe dienstregeling op 9 december van start had moeten gaan, rijdt nog niet. Arriva heeft voor deze verbinding acht nieuwe treinstellen laten bouwen, maar in België mogen ze tot dusver niet rijden omdat er nog geen ERTMS-beveiliging is ingebouwd. Aan Duitse kant leverden aanpassing van de infrastructuur en het daarna uitvoeren van testritten vertraging op voor het verlenen van goedkeuring.
Eerst moest tussen Landgraaf en Herzogenrath een spanningssluis worden gebouwd voor de overgang van het Nederlandse gelijkstroom naar het Duitse wisselstroomsysteem vice versa. Deze diende vervolgens getest te worden. Daarna kon Duitsland pas werken aan het afronden van de officiële toelatingsprocedure. Dat lukte nog niet voor 9 december.
Probleem met de Belgen is dat deze de inbouw van het ERTMS-beveiligingssysteem (European Rail Traffic Management System) eisen voordat de nieuwe Arriva-treinen op Belgisch grondgebied worden toegelaten. Het ERTMS-softwaresysteem zorgt ervoor dat treinen niet harder rijden dan is toegestaan en dat ook bij snelheden beneden 40 km/h. De machinist wordt bij overschrijding gewaarschuwd en kan dan maatregelen nemen. Zo niet, dan remt de trein. ERTMS is één systeem, met componenten die zijn ingebouwd in het rollend materieel en in de spoorweg zelf.
Na een ernstig spoorwegongeluk in Buizingen (B) heeft de Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers in november 2011 een ‘masterplan’ besproken om uiterlijk in 2025 alle treinen uit te rusten met ERTMS. Infrabel besteedt € 2 miljard om ten laatste in 2022 alle spoorlijnen hiervan te voorzien. Als alles volgens plan verloopt, duurt het toch nog zo’n drie tot vier jaar voordat het volledige Belgische net met ERTMS is uitgerust en nog iets langer voordat alle treinen het hebben. Tot 2025 blijft het bestaande beveiligingssysteem TBL1+ in gebruik.
Nieuwe treinen
Farikant Stadler heeft voor de ‘Drielandentrein’ aan Arriva acht nieuwe elektrische treinstellen geleverd, die vrijwel gelijk zijn aan het bestaande type Flirt 3. Ze zijn bovendien geschikt voor het rijden op de Nederlandse (1500 volt gelijkstroom), Duitse (15 000 volt wisselstroom) en Belgische (3000 volt gelijkstroom) bovenleidingspanning. Faciliteiten voor de reizigers zijn de aanwezigheid van wifi, stopcontacten voor de laptop, airco en toiletten (!).
Qua treinbeveiliging zijn de Nederlandse ATB, de Duitse Indusi en de Belgische TBLI+ apparatuur ingebouwd. De mogelijkheid is aanwezig – als èn het ERTMS-systeem in de lijn Visé-Luik operationeel is èn de Nederlandse regering het besluit neemt over de aanleg van ERTMS in Nederland – de Arriva-treinstellen van dit systeem te voorzien. Het kabinetsbesluit wordt verwacht in 2019. Arriva heeft daarom gevraagd om uitstel van de inbouw in de treinen omdat het spoor naar Luik nu nog geen ERTMS heeft. Het traject is echter wel voorzien van TBL1+ en dat is reeds in het nieuwe Arriva-materieel ingebouwd. Met nadruk laat Arriva weten ervan uit te gaan dat uitstel hopelijk niet leidt tot afstel! ‘De Drielandentrein biedt Zuid-Limburg een directe verbinding met Luik enerzijds en Aken anderzijds. Deze stations bieden op hun beurt overstapmogelijkheden op diverse internationale treindiensten. Verder verbindt de lijn Luik-Maastricht-Aken drie universiteiten en hebben de steden elkaar toeristisch veel te bieden’, aldus Arriva.
Politiek in actie
Diverse reizigersorganisaties dringen inmiddels aan op zo snel mogelijke invoering van de verbinding en toelating van het nieuwe Arriva-materieel in België. Ook de landelijke en provinciale politiek heeft zich – voorlopig vergeefs – hiervoor ingezet. De Limburgse gedeputeerde Hubert Mackus (CDA) verklaarde eind oktober tegenover het ‘nieuwsplatform Limburg1’ dat het een complex probleem is: ‘Het gaat ook om de principiële vraag of een commerciële vervoerder als ARRIVA op het Waalse spoor in België mag rijden. Want dat is nu nog nergens het geval. Bij de vakbonden ligt dat kennelijk heel moeilijk.’ Arriva laat echter weten dat vanaf Maastricht Randwijck alle Drielandentreinen gereden zullen worden door NMBS-personeel, zowel machinisten als conducteurs.
Het gevolg van dit alles is echter dat de treindienst voorlopig beperkt blijft tot een aparte dienst Maastricht-Luik vv. en dat hier in elk geval tot medio 2019 nog de oude treinstellen van de NMBS rijden.
Arriva legt ‘Treinennieuws’ uit dat de exploitatie van de lijn Maastricht – Visé(grens) onderdeel is van de concessie van NS voor het hoofdrailnet. Die hebben de Nederlandse Spoorwegen uitbesteed aan de NMBS. Bedoeling is de exploitatie te gunnen aan een gemeenschappelijke dienstuitvoering van Arriva èn NMBS (waarvan Arriva goede verwachtingen heeft).
Dienst in de toekomst
Het is uiteindelijk de bedoeling dat de Drielandentreinen een halfuurdienst Luik-Maastricht-Heerlen-Aken onderhouden, maar dat is nog toekomstmuziek. Zodra de procedures met de Duitsers rond zijn, vervalt de vervangende busdienst en start tussen Maastricht en Aken een uurdienst. Een halfuurdienst is hier pas mogelijk als het Nederlandse traject Heerlen – Landgraaf van dubbelspoor is voorzien. Naar verwachting is dat in 2021, aldus Arriva. Voor de treinen naar Luik is op dit moment helaas nog geen ingangsdatum te noemen: ‘Maar we blijven optimistisch’.
Fotobijschriften:
1. Het nieuwe materieel van Arriva voor de Drielandentrein (foto Arriva, René Hameleers)
2. Het materieel beschikt over de modernste faciliteiten (foto Arriva Wouter Roosenboom)
3. Voorlopig rijden tussen Maastricht en Luik nog de oude Belgische treinstellen (foto Hans van Lith)
4. De grote bank in de Flirt 3(foto Arriva, Bjorn Schoester)
Wil u altijd op de hoogte zijn van ons laatste nieuws. Klik hier en geef u dan op voor onze GRATIS berichtendienst.
