De sprinters staan klaar maar de perrons en de hal van Den Haag Centraal zijn nagenoeg verlaten, in het Haagse eindpunt stapt slechts een enkele passagier in het klaarstaande metrostel van de RET richting Slinge. Alleen op de tram- en Randstadrailperrons is het iets drukker maar niets vergeleken bij normale dagen. Corona heerst! Het is slechts een impressie – maar je moet toch ook ‘een beeld’ hebben van de situatie – want verder is ook voor mij als journalist het parool: thuiswerken, hou afstand van je medemens en mijd het openbaar vervoer.
Voor informatie ben je dus aangewezen op persberichten of andere informatie van bedrijven en artikelen van betrouwbare media.. Algemeen bekend is inmiddels dat het coronavirus het reizigersvervoer met de NS met 85% deed afnemen. Ook onder het personeel steeg het ziekteverzuim, zodat de beschikbare mensen efficiënt (en zuinig) worden ingezet op plaatsen waar zij het meest nodig zijn. Bovendien beperken de conducteurs het contact met de reizigers. Uiteraard waakt het bedrijf hoe dan ook zo goed mogelijk over de gezondheid van de medewerkers. De Spoorwegen roepen op niet met de trein te reizen als het niet strikt nodig is en zeker niet voor een uitstapje op een mooie zondag. Teveel mensen in de trein betekent in principe besmettingsgevaar.
De NS dienstregeling is drastisch aangepast. Spitsuursprinters zijn veelal opgeheven. Vanaf 17 maart rijden op een groot aantal trajecten slechts twee treinen per uur in beide richtingen. Doorgaans sprinters omdat veel intercity’s zijn uitgevallen. Slechts op een aantal trajecten blijven de intercity’s rijden, zoals op Schiphol-Venlo, Arnhem – den Helder en Maastricht – Eindhoven. In totaal is er nu capaciteit beschikbaar voor 35% van het normale aantal reizigers. Opzet van NS is in elk geval het personeel van ziekenhuizen en andere vitale beroepen vervoer te garanderen tussen huis en werk. De Spoorwegen raden overigens aan eerst de reisplanner te raadplegen, alvorens op reis te gaan. Op de stations wordt extra aandacht gevraagd voor de richtlijnen van het RIVM (Rijks Intituut voor Volksgezondheid en Milieu) om anderhalve meter afstand te houden tot andere personen – ook bij het in- en uitstappen(!). NS streeft ernaar op de grotere stations één loket en één kiosk voor koffie en broodjes open te houden. Het voorgaande is overigens slechts een momentopname. Per dag wordt de situatie bekeken en kan de treindienst worden aangepast.
Andere bedrijven die zich met openbaar railvervoer bezighouden , zoals Keolis dat diverse verbindingen onderhoudt ( Zwolle – Kampen, Zwolle – Hengelo – Oldenzaal enzovoort), en Connexxion dat de trajecten Amersfoort – Ede-Wageningen en Arnhem – Doetinchem berijdt, passen hun dienstregeling eveneens aan, afhankelijk van de steeds wisselende toestand.
Ook Arriva – dat een groot aantal lijnen in diverse delen van Nederland exploiteert – beperkt de treindiensten bijvoorbeeld in Limburg en omgeving. Op de Maaslijn (Roermond-Nijmegen) wordt sinds 17 maart een soort vakantiedienstregeling gereden en op de verbindingen Maastricht Randwijk-Roermond, Kerkrade-Sittard, Maastricht Randwijk-Heerlen en Maastricht-Aachen wordt inmiddels een zaterdagse dienst onderhouden. Ook hier geldt dat de situatie opnieuw tot aanpassing van de dienstverlening kan leiden.
Pro Rail houdt voorlopig de planning voor de spoorprojecten en de lopende aanbestedingen
overeind. Het bedrijf wijst erop dat door het uitvallen van veel reizigerstreinen er op het spoorwegnet ruimte is ontstaan voor meer goederentreinen. Deze ruimte kan ad hoc worden gebruikt als er aanvragen van vervoerders komen.
Het openbaar vervoer in Utrecht ontkomt evenmin aan maatregelen in verband met het coronavirus: de tramlijn 22 van Utrecht CS naar het P+R Sciencepark – de kort geleden in gebruik genomen Uithoftram – is stilgelegd. Er kwam nog maar zo’n 10% van het normale aantal reizigers (30.000 per dag) opdagen. Wie nu nog naar het Sciencepark wil kan bus 28 nemen. Ook Rotterdam beperkt het personenvervoer over de rails: zowel van de metro als van de trams is de frequentie teruggeschroefd tot 50% of 60% van de normale capaciteit.. Net als de Maasstad heeft de Haagse Tramweg Maatschappij eveneens de frequentie van zijn trams teruggeschroefd.
Internationaal railverkeer
Internationaal gezien heeft het coronavirus het spoorwegverkeer niet minder in zijn greep. Dat heeft bijvoorbeeld tot gevolg dat de Belgische Spoorwegen (NMBS) 95 spitsuurtreinen (48 ’s morgens en 47 ’s avonds) hebben geschrapt, grotendeels van en naar Brussel, wegens de scherpe daling van het reizigersaanbod.
In Londen zijn veertig metrostations tijdelijk gesloten en dringen de autoriteiten erop aan minder met de Underground te reizen. Televisie-beelden tonen echter verbijsterend volle treinen, waarin het publiek mannetje aan mannetje staat…
De Britse overheid heeft het – grotendeels geliberaliseerde – personenvervoer per trein voor minstens zes maanden in handen genomen om garant te kunnen staan voor het vervoer van medewerkers uit vitale sectoren. Deze overname omvat ook de financiële verantwoording voor de exploitatie. Voor de Nederlandse Spoorwegen is deze maatregel financieel niet onvoordelig, omdat ook NS-dochter Abellio hieronder valt, die in Groot Brittannië actief is. Abellio heeft onder andere een vijftal concessies rond Liverpool.
Een optimistisch bericht om af te sluiten: Het goederenverkeer vanuit de Chinese provincie Hubei – waarin Wuhan ligt – naar Europa is hervat. De eerste goederentrein is inmiddels vertrokken… Foto’s Hans van Lith
NS Sticker
