Wereldwijd is “Terug naar Toen” een van de grootste stoomtreinfestivals
De bezoeker gaat helemaal op in sfeer van de tijd toen stoomkracht nog domineerde en reizigers en goederen liet sporen
Grote stoomlocomotieven en historische diesellocomotieven trekken vele reizigers- én goederentreinen op het Veluwsche traject Apeldoorn-Beekbergen-Loenen-Eerbeek-Dieren
In Beekbergen en Loenen demonstreren allerlei attracties de tijd van toen.
Dat gebeurt allemaal op in het weekend van 1 en 2 september
Stoomloc 50 307 ‘met de grote oren’
De restauratie van stoomlocomotief 50 307 met de grote oren is (net) op tijd gereed om ingezet te worden tijdens een van ’s werelds grootste stoomtreinfestivals Terug naar Toen. Keihard gewerkt hebben de deskundige vrijwilligers van de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij (VSM) om de restauratie van de stoomlocomotief met de grote oren vóór het stoomtreinfestival Terug naar Toen gereed te hebben. Afgelopen dinsdag en vrijdag waren er proefritten en dit weekend is er nog wat ‘gesleuteld’ om definitief het licht op groen te kunnen zetten. Zaterdag en zondag 1 en 2 september kan het publiek de grote oren-loc in actieve dienst bewonderen op het VSM-traject Apeldoorn-Dieren.
Wie de stoomloc 50 307 met de grote oren in actie wil bewonderen krijgt daarvoor het komend weekend alle gelegenheid tijdens het stoomtreinfestival, Terug naar Toen van de VSM. Dan rijden er nog veel meer stoomlocomotieven met veel reizigers- en goederen treinen tussen Apeldoorn, Beekbergen Loenen, Eerbeek en Dieren. Ook veel andere stoomrijke en miniatuurattracties zorgen ervoor dat de bezoeker ‘Terug naar Toen’ gaat.
Stoomlocomotief 50 307 van de VSM tijdens de proefrit op 21 augustus met twee Nederlands historische rijtuigen aan de haak. De markante grote oren aan de voorkant van de locomotief zijn goed te zien. Tijdens het stoomtreinfestival Terug naar Toen, op 1 en 2 september op het traject Apeldoorn-Dieren kan ze worden bewonderd
Stoomloc 50 307 ‘met de grote oren’ De stoomlocomotief met 20 wielen, een gewicht van ruim 140.000 kilo en een lengte van 22 meter is gebouwd in 1940. Tot 1947 reden enkele van dit type nog in Nederland. De VSM heeft haar locomotief zo’n twintig jarig geleden gekocht in de voormalige DDR (Oost-Duitsland). Daar was ze ‘gemoderniseerd’ en ontdaan van haar grote oren. De VSM heeft de loc nu weer zoveel mogelijk teruggebracht in haar uiterlijk van 1940, inclusief de markant grote oren aan de voorzijde, in Nederland een bijzonderheid. Ook kreeg ze haar oorspronkelijke nummer weer terug: 50 307. Daarmee onderscheidt ze zich ook van haar zusterlocomotieven bij de VSM.
De functie van de ‘oren ‘ heeft meer met zien te maken dan met horen, en zijn onmisbaar. Ze moeten ervoor zorgen dat de machinist geen rook uit de schoorsteen in het gezicht krijgt bij hoge snelheid. Want dan kan de machinist bijvoorbeeld de stand van de seinen langs het spoor niet goed zien. De ‘oren’ zorgen voor een luchtstroming die de rook van het kolenvuur als het ware optilt zodat deze boven de gezichten van de machinist en stoker geblazen wordt. Het personeel van de VSM legt tijdens haar stoomtreinfestival graag uit hoe het exact werkt.
Het stoomtreinfestival in het kort
Vele grootvaders en vaders komen jaarlijks. Niet alleen omdat hun (klein-)kinderen het willen. Ze willen ook zelf terug naar toen, een duik in het stoomrijke spoor van weleer.
In het weekend van 1 en 2 september organiseert de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij (VSM) namelijk weer haar jaarlijkse stoomtreinfestival, bekend onder de naam ‘Terug naar Toen. Het behoort wereldwijd tot de grootste stoomtreinfestivals. Maar vooral: het is de sfeer van hoe reizigers en goederen vroeger spoorde. Je waant je echt een dag of een weekend terug naar toen!
In een intensieve dienstregeling stomen er reizigers- én goederentreinen op het VSM-traject Apeldoorn, Beekbergen, Loenen, Eerbeek en Dieren. De VSM-ers gaan al hun bedrijfsvaardige stoomlocomotieven op stoom brengen, een van ‘s werelds grootste collecties. Behalve stoomlocomotieven komen ook de Nederlands historische diesellocomotieven van de VSM tot leven om zich luid brullend te presenteren.
De loc met de ‘grote oren’
Spannend is nog of de loc met de ‘grote oren’ zal gaan rijden. De VSM-ers zijn keihard bezig om de restauratie van deze locomotief vóór het stoomfestival gereed te hebben. Deze stoomlocomotief uit 1940 is door de VSM-ers teruggebracht in het uiterlijk van 1940. In deze staat heeft dit locomotieftype na de tweede wereldoorlog nog enkele jaren in Nederland gereden.
In de voormalige DDR is deze locomotief ‘gemoderniseerd’ en daarbij ontdaan van de ‘grote oren’ die het markante uiterlijk bepaalden. De ‘oren’ zijn nu weer terug en volgende week gaat het erom spannen of na de restauratie de loc weer stoomt als vanouds.
Wat wordt er bedoeld met de ‘grote oren’? Gaat het lukken om de oude stoomreus op tijd gereed te hebben? Volgen de week, net voor het stoomfestival, wordt een definitief besluit genomen. Indien het lukt, de machinist vertelt graag over de functie van de grote oren. Luisteren doen ze in ieder geval niet, dat is aan de reiziger.
Naast station Beekbergen biedt het VSM-stoomdepot een actief beeld van toen. Daar worden de locomotieven tot een lengte van 22 meter gedraaid met een heuse draaischijf. Ook is de reiziger getuige van hoe de locomotieven op authentieke wijze worden voorzien van water (zonder water geen stoom…) en kolen. In de locomotievenwerkplaats in het stoomdepot staan i.p.v. locomotieven nu 20 meter lange modelbanen en is er van alles te koop op het gebied van echte– en modeltreinen.
Rondom station Loenen wordt de stoomwereld compleet door de aanwezigheid van stoomtrekkers en demonstraties met diverse stoommachines. Kinderen kunnen meerijden in echte en elektrische stoomtreinen die zo groot zijn als zijzelf.
Ieder uur rijden er stoomtreinen tussen Apeldoorn en Beekbergen, iedere 40 minuten tussen Beekbergen en Loenen en ongeveer iedere anderhalf uur tussen Loenen en Dieren. Een dagkaart voor volwassen is € 15,- , voor kinderen van 4 t/m 11 € 10,-. Meer informatie over bijvoorbeeld de dienstregeling is te vinden op de website
De sfeer van het stoomtreinfestival Station en stoomdepot Beekbergen
Stoomlocomotieven worden weer gereed gemaakt voor de volgende inzet: kolen laden met de grote kraan, de asbak onder het kolenvuur ontdoen van gloeiende sintels, paar duizend liter water voor nieuwe stoom vullen in een paar minuten, smeren met olie, rangeren, draaien op de draaischijf. Kolenzwarte gezichten aan het werk. Een goederen trein passeert het station. De stationchef trekt het oude sein ‘veilig’. Een reizigerstrein met twee stoomlocomotieven vertrekt. De fluit galmt door de oren, een lichte schrik, dan de lach. Een rookpluimpje hier, het gesis van stoom daar. Een stoomtrekker fluit terug en puft voorbij. Een oude dieselloc wordt gestart en brult naar aandacht. De bezoeker gaat Terug naar Toen…….
De informatie meer in detail Station Beekbergen (Lieren)
In het museumstoomdepot bij station Beekbergen, door de VSM-vrijwilligers zelf opgebouwd, worden de stoomlocomotieven voorzien van duizenden liters water via de originele grote waterkranen (in vakterm: waterkolommen) De voorraad kolen van iedere stoomloc wordt aangevuld met een grote kolenkraan uit de voormalige DDR. Regelmatig wordt een stoomlocomotief gedraaid op de lange draaischijf. Deze hebben de VSM-vrijwilligers zelf in het voormalig stoomdepot van Oberhausen gedemonteerd en in het VSM-stoomdepot weer in bedrijfsvaardige staat opgebouwd. De atmosfeer ‘Terug naar toen’ in het depot wordt nog hoger door diverse andere historische, actieve voertuigen en attributen.
Een magnetische aantrekkingskracht op vooral vader en zoon heeft de spoorwereld in miniatuur die is te zien op o.a. lange modelbanen in locomotievenloods van het stoomdepot. Voor de gewone en modeltreinliefhebber zijn er velerlei, vaak bijzondere artikelen te koop die alles met het spoor te maken hebben.
Station Loenen
Op station Loenen is de wereld van de stoom meer dan alleen de grote stoomtrein. Want daar staan meer dan 100 jaar oude stoomtrekkers, en zijn er demonstraties met op stoom aangedreven machines. Kinderen vermaken zich al rijdende in echte miniatuurstoomtreinen die of echt op kolen of op 220 volt rijden. Ook is er een met treintjes gevulde draaimolen. Daarna genieten van een hapje en een drankje op het grote terras grenzend aan het perron.
Historische autobussen
Tussen station Loenen en Beekbergen pendelen niet alleen stoomtreinen maar ook historische autobussen. Deze stoppen ook bij de speciale parkeerterreinen nabij beide stations.
Eerbeek en Dieren
De stoomtrein rijdt verder naar station Eerbeek en Dieren. Station Dieren is net als station Apeldoorn gelegen direct achter het NS station, ook een opstapplaats voor het stoomtreinfestival.
De reizigerstreinen rijden op beide dagen ongeveer tussen 10.00 en 17.00 uur. De eerste lange goederentrein vertrekt voor de foto- en filmliefhebbers al in de ochtenddauw: om ongeveer 7 uur…. Eten en drinken is er genoeg op de stations Beekbergen en Loenen. Alle informatie over het stoomtreinfestival Terug naar Toen is te vinden op de website van de VSM