Afgelopen woensdag, 14 april, opende Hare Majesteit koningin Beatrix in Het Spoorwegmuseum in Utrecht de unieke tentoonstelling ‘Royal Class, vorstelijk reizen’. Voor het eerst in de historie zijn koninklijke treinen uit heel Europa in één tentoonstelling te zien.’Koningen en keizers maakten vanaf het prille begin veel en graag gebruik van de spoorwegen. Uiterst luxe treinen vervoerden hen naar alle uithoeken van hun land. De kleine prinses Wilhelmina werd bijvoorbeeld door haar moeder koningin Emma overal mee naar toe genomen, om haar aan het volk te tonen. Maar de trein werd ook gebruikt om privé of in het staatsbelang bevriende koninklijke families te bezoeken. Ter gelegenheid van een unieke tentoonstelling van koninklijke treinen uit heel Europa verschijnt dit rijk geïllustreerde boek met verhalen van reizende koningen, vluchtende keizers, op de trein wachtende prinsen en prinsessen en hun kostbare koninklijke treinen. Uitgeverij Waanders maakte er een kleurrijk boek van: Royal Class – Koninklijk reizen per trein – door Ben Speet
Informatie:
ISBN: 978 90 400 7674 9
Prijs: € 19,95
Illustraties: 120 kleur en zwart-wit
Omvang: 136 pagina’s
Formaat: 21 x 28 cm
Royal Class is (als herinnering) te koop in het Spoorwegmuseum of te bestellen via de site van Uitgeverij Waanders: www.waanders.nl.
Met steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds heeft Het Spoorwegmuseum de koninklijke trein van koningin Juliana en prins Bernhard opgeknapt. De salonrijtuigen nummer 8 en 9 (Sr8 en Sr9) zijn de enige koninklijke rijtuigen in de vaste collectie van Het Spoorwegmuseum. De rijtuigen zijn opnieuw geschilderd en voorzien van glazen afscheidingen waardoor de trein -voor het eerst- toegankelijk wordt voor het publiek. De houten panelen zijn gerestaureerd, de verlichting is hersteld en er is algemeen onderhoud gepleegd. De rijtuigen maken deel uit van de tentoonstelling ‘Royal Class, vorstelijk reizen’ die in Het Spoorwegmuseum t/m 5 september te zien is.
Historie koninklijke treinen in Nederland
De meeste Nederlandse koninklijke treinen zijn niet bewaard gebleven. In 1903 beschikte koningin Wilhelmina nog over een fraaie koninklijke trein. In de Tweede Wereldoorlog is deze trein echter vrijwel geheel leeggeplunderd en vernield. Daarmee waren alle Nederlandse koninklijke treinen van voor de Tweede Wereldoorlog verdwenen. Koningin Wilhelmina maakt nog een paar jaar gebruik van een aangepast rijtuig, maar als koningin Juliana aantreedt, ontstaat er behoefte aan een grotere trein. Hiervoor worden twee bestaande personenrijtuigen radicaal omgebouwd. De rijtuigen werden oorspronkelijk in 1932 gebouwd als NS AB 7522 en NS AB 7546 bij Werkspoor in Amsterdam. De rijtuigen worden op wens van koningin Juliana functioneel en zonder overbodige luxe uitgevoerd. De rijtuigen ademen daardoor de zuinigheid die de tijd van de wederopbouw zo kenmerkt.
De rijtuigen Sr8 en Sr9
Als eerste komt in 1953 de Sr8 gereed, die bestemd is voor prins Bernhard en de prinsessen. Twee jaar later krijgt Koningin Juliana met de Sr9 ook een rijtuig met een salon, een werk- en slaapcoupé en een keukencompartiment. De keuken heeft een eenvoudig tweepits gasstel dat is bedoeld voor het zetten van een kopje thee of koffie. Echte maaltijden kunnen er niet op bereid worden. Voor een lange vakantiereis naar Oostenrijk wordt een grote hooikist meegenomen die gevuld is met allerlei warme maaltijden en dranken. Boven de slaapbank van koningin Juliana kan een bed worden uitgeklapt dat in de jaren ’50 wordt gebruikt voor de jeugdige prinses Christina.
Dienstjaren
De twee rijtuigen blijven tot 1993 in gebruik en maken gedurende hun dienstjaren bijna 80 ritten in binnen- en buitenland. Ze worden voornamelijk ingezet bij staatsbezoeken van buitenlandse vorsten en staatshoofden en voor de wintersportvakanties van de koninklijke familie. Op Koninginnedag gebruikt koningin Beatrix de trein als ze de viering van die dag ergens in het land bijwoont. In december 1993 wordt het huidige koninklijke rijtuig, de Sr10, in gebruik genomen en worden de Sr8 en Sr9 buiten dienst gesteld.