ProRail en NS nemen herfstmaatregelen op spoor
********
Internationale belangstelling voor Nederlandse aanpak gladde sporen
Om hinder voor treinreizigers door gladde sporen te voorkomen, nemen ProRail en NS deze herfst weer veel beproefde maatregelen. Vallende herfstbladeren in combinatie met vocht zijn namelijk beruchte veroorzakers van gladde sporen en kunnen vertraging en uitval van treinen veroorzaken. Vanaf medio oktober tot eind november is de kans op gladde sporen door blaadjes op de rails het grootst. Wat kunnen treinreizigers merken van gladde rails? Door slippen bij het optrekken kan een trein soms moeilijk snelheid maken. Bij het remmen kunnen de wielen blokkeren waardoor slijtageplekken op de wielen ontstaan (‘vierkante wielen’). Treinen moeten dan naar de werkplaats voor herstel, zodat zij enige tijd niet beschikbaar zijn voor de reizigers. Daarnaast moeten machinisten voorzichtiger remmen op gladde trajecten waardoor er kleine vertragingen kunnen ontstaan.
Maatregelen tegen gladde sporen
ProRail neemt diverse preventieve maatregelen om bladeren zoveel mogelijk bij het spoor vandaan te houden, zoals snoeien, bladruimen en het plaatsen van hekken als bladvangers. 
Daarnaast wordt in Nederland sinds een aantal jaren Sandite gebruikt. Dit is een soort ‘gel’ die zand en metaaldeeltjes bevat. Sandite wordt in Nederland tijdens de herfst aangebracht op het spoor vanuit reizigerstreinen op zeven trajecten die uit ervaring voor de meeste treinhinder zorgen. De NS- treinen met een Sandite-installatie rijden op de volgende trajecten: Zwolle – Leeuwarden, Zwolle – Groningen, Zwolle – Utrecht, Utrecht – Rhenen, Arnhem – Ede, Amersfoort – Weesp, Zwolle – Emmen.
Deze treinen met Sandite draaien gewoon mee in de dienstregeling en worden ’s morgens nog vóór de ochtendspits ingezet. Bij slecht herfstweer wordt met deze treinen ook ’s middags en ’s avonds Sandite aangebracht. De ‘Sandite-installaties’ op de reizigerstreinen zijn voorzien van een computergestuurde bediening. Deze bediening zorgt ervoor dat de installatie door middel van GPS automatisch op de juiste plaatsen de juiste hoeveelheid Sandite aanbrengt. Dit systeem is vorig jaar geïntroduceerd en heeft zich tijdens de herfst van 2007 bijzonder succesvol getoond.
Aanvullende maatregelen van NS tegen het ontstaan van ‘vierkante wielen’
Bijna alle treinen van NS zijn in de afgelopen jaren voorzien van geavanceerde anti-blokkeersystemen (ABS) waarmee de kans op glijden bij het remmen en beschadiging van de wielen flink verkleind is. Daarnaast is ervoor gezorgd dat de treinen de herfst in gaan met ‘perfecte’ wielbanden, wat eventuele reparatie van beschadigingen vergemakkelijkt. Een detectiesysteem in het spoorwegnet (GOTCHA) meet overal in het land de staat van de passerende treinwielen.
Gladheidswaarschuwingen aan reizigers en personeel
ProRail zorgt samen met MeteoConsult voor dagelijkse gladheidswaarschuwingen. Door het combineren van temperatuur, windsnelheid, condensvorming en neerslag kan een voorspelling worden gegeven wanneer gladde sporen kunnen ontstaan. Dagelijks verschijnt deze weersvoorspelling op de website van ProRail (www.prorail.nlen doorklikken via button weersverwachting spoor). Deze informatie wordt gebruikt om te bepalen waar en wanneer Sandite-gel op het spoor moet worden gespoten. Ook worden NS-machinisten gewaarschuwd zodat zij hun snelheid kunnen aanpassen. Spoorwegovergangen eerder dicht
Om te voorkomen dat remmende treinen door het gladde spoor voorbij een perron glijden en de direct hierachter liggende overweg oprijden zonder dat de spoorbomen zijn gesloten, sluit ProRail als het heel erg glad is de spoorbomen eerder dan gebruikelijk. Dit betekent dat in de herfstperiode spoorwegovergangen langer gesloten kunnen zijn om onveilige situaties te voorkomen.
Internationale belangstelling
De gezamenlijke uitgebreide herfstaanpak van ProRail en NS is uniek in Europa. Vanuit het buitenland wordt dit met veel interesse gevolgd. Het fenomeen van gladde sporen doet zich namelijk in elk land voor, met name waar treinen in bosrijke gebieden rijden.
Het aanbrengen van Sandite vanuit reizigerstreinen is door de Engelse spoorbeheerder Network Rail enthousiast ontvangen. Een dergelijke samenwerking tussen spoorbeheerder en vervoerder bestaat daar nog niet. Network Rail heeft aangegeven een proef met dit systeem in Engeland te willen starten.
Wetenschappelijk onderzoek
Gladheid van het spoor kan zich voordoen onder bepaalde omstandigheden, waarbij herfstbladeren en vocht meestal een grote rol spelen. Toch kunnen ook andere factoren een rol spelen. Sinds 2006 wordt wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de exacte oorzaken van gladde sporen en mogelijke oplossingen hiervoor. Dit gebeurt in een gezamenlijk onderzoeksprogramma van ProRail en NS waaraan diverse onderzoeks- en kennisinstellingen deelnemen. In het kader van dit onderzoek worden de komende herfst proeven gedaan met twee nieuw ontwikkelde meetsystemen. Hiervoor worden speciale treinen uitgerust met meetapparatuur om nog meer inzicht te krijgen in het ontstaan van gladheid en het bestrijden ervan.