Hoe goed of slecht doet NS het nu echt?

Veel treinreizigers klagen steen en been over de Nederlandse Spoorwegen. Als je de klachten moet geloven, zijn bijna alle treinen te laat, is de prijs van het treinkaartje extreem gestegen en vullen de hoge heren alleen hun eigen zakken. Is dat nu echt zo?

TreinenNieuws.nl volgt precies tien jaar het nieuws over de Nederlandse Spoorwegen. Wij hebben niet het idee dat NS een prutsbedrijf is. Maar zien wij het wel objectief? Wij vroegen het aan Hildebrand van Kuyeren van Treinreiziger.nl. Aan de hand van een aantal stellingen, zoals we die regelmatig om ons heen horen, hebben wij hem gevraagd de feiten te checken. Na de stellingen bespreken we de resultaten.

Stelling 1: NS is bijna altijd te laat
“Wie de cijfers bekijkt ziet snel dat dit in zijn algemeenheid niet klopt” reageert Hildebrand. Hij zegt dat gemiddeld is 88% van de treinen op tijd rijdt of minder dan 3 minuten te laat. “Slechts 12% van de treinen is dus te laat, niet slecht dus. Alhoewel het niet klopt dat NS in zijn algemeenheid bijna altijd te laat is, kan dat wel kloppen voor een specifieke trein op een specifiek traject. De intercity Den Haag – Breda, die sinds de tweede helft van januari 2017 rijdt, scoort niet al te best. Nog steeds zijn de meeste treinen dan nog op tijd. Maar juist in de spits zijn treinen net wat vaker te laat. Dus het kan zo zijn dat jij op een specifiek traject of tijdstip slechte prestaties ervaart, maar dat zegt niet iets over het gemiddelde.”

Stelling 2: Veel vertraging komt doordat treinen steeds vaker defect gaan
“Dit klopt niet, maar ik snap wel waar het beeld vandaan komt” zegt Hildebrand. Hij verwijst naar het Algemeen Dagblad die eerder dit jaar meldde dat treinreizigers steeds meer last hebben door vertraging door defecte treinen. Het zou om een toename gaan van maar liefst 61 procent. “Toch klopt het niet dat veel vertraging wordt veroorzaakt door defecte treinen” zegt de eigenaar van Treinreiziger.nl. Hij vervolgt:”Om te beginnen: NS laat dagelijks ruim 5.000 treinen rijden. In bijna drie maanden tijd zouden er volgens het AD 188 treinen kapot zijn gegaan. Dat zou er op neer komen dat op 400.000 ritten nog niet eens 0,1% van de treinen kapot gaat. Nu blijkt dat AD eigenlijk verkeerde cijfers gebruik heeft, cijfers van RijdendeTreinen.nl, dat zijn berichten die bedoeld zijn voor reisadviezen, niet bedoeld om te analyseren hoe vaak een trein defect gaat. Het komt er op neer dat soms één defecte trein voor twee storingsmeldingen zorgt. En dat treinen die op een groot station kapot gaan en geen andere treinen hinderen, nul storingsmeldingen veroorzaken. Maar hoe dan ook, de stelling klopt niet.”

Stelling 3: Het treinkaartje is de afgelopen jaren extreem veel duurder geworden
“Het klopt dat de prijs harder is gestegen dan de inflatie. Maar het is wel kort door de bocht om te stellen dat het treinkaartje extreem veel duurder is geworden” vindt Hildebrand. Hij wijst op de oorzaak dat de prijs van het treinkaartje harder is gestegen dan de inflatie. “Dat is simpel te verklaren door het kabinetsbeleid van Rutte I.  Rutte I heeft besloten dat spoorbedrijven meer moeten betalen om over het spoor te rijden. Dat moet ergens vandaan worden gehaald. En dus is het kaartje harder gestegen. Zeker niet de schuld van NS dus.”
“Maar ook als je dit mee weegt gaat het ver om te stellen dat er sprake is van een extreem veel duurder geworden treinkaartje. Er zijn in de daluren namelijk ook steeds meer goedkope treinkaartjes. Dat blijkt bijvoorbeeld uit overzichten van goedkope treinkaartjes op onze site of van Goedkoop met de Trein. Wel is het zo dat NS de maximale ruimte die het wettelijk heeft om de prijs van een treinkaartje te verhogen vaak grijpt. Die mogelijkheden zijn echter maar zeer beperkt. Alleen de inflatie mag worden doorberekend, en daarop dus nog de eerder genoemde heffing die NS moet betalen aan ProRail om op het spoor te mogen rijden”.

Stelling 4: NS heeft niets gedaan om het probleem van volle treinen op te lossen
“NS heeft hier zeker wel iets aan gedaan. Maar je kunt wel ter discussie stellen of NS er voldoende eraan heeft gedaan” zo luidt de eerste reactie van de treinexpert. “NS zegt dat het niet eerder in actie kon komen omdat de politiek aanvankelijk dreigde de studentenkaart te versoberen. Als dat was doorgegaan waren er geen extra treinen nodig, zo redeneert NS. Dat kan zo zijn, maar dan had het spoorbedrijf de overheid ook publiekelijk mogen oproepen snel een beslissing te maken en te wijzen op de gevolgen als dat niet zou gebeuren. Dat is naar mijn weten niet gebeurd” legt Hildebrand uit. Hij wijst erop dat NS en andere vervoerders maar wat blij zijn dat de studentenkaart niet is versoberd. Nadat er duidelijkheid kwam over de studentenkaart, is NS stappen gaan zetten om het probleem van volle treinen aan te pakken. “Maar men had toen al zien kunnen aankomen dat we het daarmee niet direct gingen redden. Daar is ook weer nooit de noodbel over geluid. NS is toen onder druk van staatssecretaris Dijksma alsnog met een noodplan gekomen. Maar toen was het eigenlijk al vijf over twaalf. Daarin waren wel nieuwe kleine maatregelen, zoals enkele SGM zitplaatsen ombouwen naar Sprinter treinen, bussen inzetten en dergelijke”.

Laten we de stellingen nog wat verder doorspreken. Als defecte treinen niet de oorzaak zijn van vertragingen, wat zijn dan wel de grote oorzaken van vertragingen?
Hildebrand: “Er zijn maar beperkt aantal data openbaar. In elk geval is duidelijk dat een aanzienlijk deel van de vertraging door derden wordt veroorzaakt. Dan kun je denken aan spoorlopers, of aan koperdiefstal. Maar ook een aanrijding met een persoon of een auto kan NS of ProRail maar heel beperkt iets aan doen. Dat soort vertragingen ligt de bron van de vertraging eigenlijk buiten de schuld van de spoorsector”.

Je zegt dat NS onvoldoende de noodklok heeft geluid als het om volle treinen gaat. Heeft NS daarvan geleerd?
Hildebrand: “Daar lijkt het wel op. NS luidt nu wel publiekelijk meerdere keren de noodklok dat er geld bij moet bij het spoor. Als we dat niet doen, dan loopt de mobiliteit in de toekomst vast. Daar is NS heel duidelijk in. Dat vind ik een goede zaak. Als over 10 jaar er niets veranderd is aan de infrastructuur en het spoor kan de vraag niet aan, is heel duidelijk dat NS daar vroegtijdig voor gewaarschuwd heeft”.

Wat is je algeheel oordeel over NS?
Hildebrand: “Ook ik klaag regelmatig wat er fout gaat. Maar als ik eerlijk ben gaan er ook best veel dingen goed. Ik zou NS willen waarderen met een 7. Een net rapportcijfer dus. Maar voor een bedrijf dat zegt dat de reiziger op 1, 2 en 3 staat, zou ik zeggen dat het wel wat omhoog mag. Want een zeven mentaliteit, waar NS ook op wordt afgerekend, moedigt niet aan om te streven naar maximale service. Maar laten we eerst eens onze zegeningen tellen, want slecht is het in het algemeen zeker niet”.